Hộp Mứt Ngũ Vị - BÍCH THỦY

Năm ấy, Thủy mới lên bảy. Thủy là con út một gia đình có ba con. Trên Thủy có một chị gái lên chín, và một anh trai lên tám. Cả ba anh em sàn sàn bằng nhau vì hơn kém nhau có một tuổi. Những khi sắp hàng theo chân cậu mợ đi chơi, hoặc đứng cho thợ chụp hình, chỉ cao thấp hơn nhau có nửa mái đầu. Bởi thế ba anh em Thủy cùng nghịch ngơm ngang nhau, chân tay không mấy lúc nghỉ yên, phá phách, chòng ghẹo nhau chí chóe suốt ngày.

Đến nỗi nhiều khi má Thủy thấy chóng mặt, phải ôm đầu mà hét:

- Chúng mày làm tao hoa cả mắt! Nghịch ngợm quá không chịu được!

Nguy nhất là những lúc má hét lên như thế mà có ba ở nhà. Ba của Thủy ít khi đánh con, hay tha thứ những nghịch ngợm của tuổi trẻ. Nhưng khi đã nghe má Thủy hét, thì ba Thủy như bị náo động thần kinh và rất dễ nổi khùng. Mà ba đã nổi khùng thì chắc chắn ăn đòn cả lũ. Thế nào cũng được gọi lên, nằm úp mặt xuống phản, hai tay buông xuôi song song cả ba đứa.

Rồi ba giận dữ đi tìm roi, lúc ấy má lại thấy sợ, như chính mình sắp bị đòn. Người hoảng hốt nói:

- Dạ dạ, để tôi kiếm roi cho. Mình cứ ngồi yên trên nhà rồi em mang lên.

Nằm trên giường cả ba lo ngay ngáy, thịt nổi gai lên vì nghĩ đến cái đau khi ngọn roi quất trên mông. Thủy nghe rõ tiếng má lục lọi ở dưới bếp. Má đương kiếm roi! Nhưng hình như má muốn kéo dài thời gian ấy ra một chút hòng ba nguôi bớt giận. Chờ lâu ba sốt ruột hỏi:

- Roi đâu? Sao lâu thế?

Lúc ấy má mới hấp tấp chạy lên, đem một thanh nứa mỏng đưa ba, và thì thào:

- Dọa con thôi nhé. Đừng đánh đau quá, tội nghiệp con!

Không nói một tiếng, ba quất xuống một roi.

- Ối con lạy ba! 

Anh của Thủy vội kêu lên. Thật ra lằn roi chẳng đụng đến anh ta chút nào. Anh đã khôn ngoan nằm ngay ở phía trong, đùn Thủy nằm giữa và chị Thủy nằm ngoài cùng. Ngọn roi vút xuống chỉ đau người nằm ngoài mà thôi. Thủy gầy hơn hai anh chị, lại cố nằm ép xuống giường nên lằn roi chỉ vừa đụng khẽ ; còn anh Thủy nằm sát tay cậu, cuối roi, nên chẳng mùi mẵn gì. Nhưng cứ nghe tiếng roi quất, anh lại vờ nhổm lên kêu:

- Ối! Con lạy ba.

Làm má phải xót xa xin hộ:

- Thôi ba tha cho các con.

Ba ra oai thêm một roi nữa. Chiếc roi của má hình như đã được tính toán trước, bao giờ cũng chỉ đến roi thứ ba là gãy đôi. Ba quăng đi nói:

- Lần sau kiếm sẵn cái roi mây để đấy cho tôi.

Sau những trận đòn như thế, trong nhà im lặng hẳn được một lúc, cho đến khi ba Thủy đi làm, và má lúi húi ở dưới bếp.

*

Khi câu chuyện có liên can đến hộp mứt ngũ vị xảy ra thì Thủy sắp sửa thêm lên một tuổi.

Hôm ấy đã là ngày giáp năm rồi. Quang cảnh sửa soạn đón mừng ngày đầu xuân càng có vẻ tưng bừng nhộn nhịp. Má của Thủy tính đốt ngón tay đã lo mua bán trang hoàng và xếp đặt mọi thứ, và tất tả lên phố mua cho mỗi đứa một bộ quần áo mới.

Khi đi, má dặn Thủy ở nhà trông nhà với u già, và phải học một bài học thuộc lòng ba đã đánh dấu. U già mắc dọn dẹp dưới bếp, chỉ có mình Thủy trên nhà. Ngồi học lúc ấy thực không yên. Nó ngứa ngáy chân tay thế nào, và hình như ma quỉ xúm nhau lại mà xúi dục Thủy hãy bỏ mặc cuốn sách đấy để đi lục lọi mọi xó xỉnh, mong có tìm kiếm được cái gì mới lạ không. Ngày tết má mua sắm nhiều thứ, hẳn có thứ má còn giấu chưa cho biết. Nhất là ở cái tủ gần bàn ăn, hình như Thủy có ngửi thấy phảng phất một mùi thơm là lạ! Thủy nheo mũi lại, có cảm giác mơ hồ trong tiềm thức rằng đâu đây có giấu một thứ gì ngon lắm.

Thủy liền mở tủ, lục mãi dưới ngăn cuối cùng mới thấy một hộp bọc giấy đỏ. Ồ thôi đúng là hộp mứt rồi. Hộp mứt ngũ vị, chia ra làm năm ngăn, mỗi ngăn đựng một thứ : nào hồng, táo, hạt sen, đủ thứ. Ôi chao! Hộp mứt coi mới đẹp làm sao. Những ngăn mứt đầy ăm ắp, thơm phức mùi đường ngọt. Thủy mân mê từng thứ, ngửi từng thứ, và nước miếng cứ ứa ra. Thèm quá! Và Thủy nghĩ thầm : giá bây giờ ăn mỗi thứ một miếng nhỉ! Chắc là ngon lắm. Bị cám dỗ Thủy nhủ thầm trong lòng : Nếm thử mỗi thứ một miếng chắc cũng chẳng ai hay.

Thế rồi Thủy chọn ăn một miếng rồi hai miếng, rồi ba, bốn, năm miếng. Chà, cái thứ mứt sen mới ngọt, mứt hồng mới dẻo, và mứt lạc mới bùi làm sao chứ! Ngon thiệt! Thủy làm thêm một lần nữa. Khốn nỗi (miếng ngon chưa đã miệng thèm), ăn rồi, Thủy lại cứ muốn ăn nữa! Hồi ấy Thủy chưa có đủ trí suy luận kiểu người lớn như bây giờ để mà nghĩ rằng : khát vọng của con người chẳng bao giờ no đủ. Thị dục của ta, càng nếm mùi càng say sưa, khao khát, cũng như những miếng mứt thơm ngon này, ăn rồi Thủy không còn đủ nghị lực nhịn thèm mà đứng lên nữa!

Cho nên Thủy lại nghĩ rằng : hộp mứt còn đầy, ta làm thêm một tuần nữa. Vừa ăn, Thủy vừa nghĩ đến cái tài khéo của những người làm mứt. Phải chi má cũng biết làm như thế này nhỉ. Để thỉnh thoảng má lại làm cho mà ăn. Hộp mứt này má đã mua ở trên phố chẳng biết bao nhiêu tiền? Chắc đắt lắm! Ý hẳn má mua để đến tết bày cỗ, hay để biếu ai? Ừ, nếu má biếu ai thì hoài quá! Mải nghĩ lan man đến khi nhìn lại, Thủy mới giật mình thấy hộp mứt đã vơi lưng lửng. Lần này Thủy đành thôi vậy, mà bên ngoài chợt Thủy cũng nghe tiếng anh chị của Thủy đã về. Hình như cả má nữa. Thủy vội vàng đậy hộp mứt lại, đóng ngăn kéo tủ, phủi mép, rồi hết sức làm mặt thản nhiên chạy ra ngoài.

*

Mới thấy mặt Thủy, chị của Thủy đã hỏi:

- Thủy, mày làm sao thế? Coi kìa, cái mặt đỏ gay!

Có lẽ mặt Thủy đỏ thật. Thủy hãy còn xúc động vì tí nữa bị bắt quả tang ăn vụng, lương tâm không yên nên tim đập rộn ràng. Thủy cảm thấy máu bốc rần rần lên tai. Tuy nhiên Thủy cũng ấp úng đáp:

- Không, Thủy có làm sao đâu!

Anh chị của Thủy đến gần quan sát từ môi miệng đến ngón tay Thủy, bỗng khám phá một chút đường còn dính lại, Chị Thủy trợn mắt hỏi:

- Thôi chết, mày vừa ăn mứt phải không?

Thủy cãi:

- Mứt nào?

- Mứt của má mới mang về hồi sáng nay mà. Phải mày ăn không?

Không quen nói dối, Thủy cuống quá đành cúi đầu thú nhận:

- Thủy chỉ ăn thử có một tí thôi mà!

Mắt của chị Thủy sáng ngay lên. Chị đã bắt nọn đúng! Và một ý nghĩ tinh nghịch thoáng hiện, nên chị giả bộ kêu lên:

- Thôi mày chết rồi Thủy ơi!

Thủy năn nỉ nói:

- Em lạy chị, chị đừng mách má kẻo em phải đòn mất.

Chị lắc đầu:

- Không, chị không mách đâu. Nhưng mày sắp chết đến nơi mất rồi!

Thủy lo sợ hỏi:

- Tại sao hả chị?

- Khốn nạn quá! Thế ra mày không biết hộp mứt ấy là má để đánh bẫy chuột ư? Má đã trộn thuốc giết chuột vào đó và vẫn dặn chúng tao đừng có mó vào đó mà chết.

Thủy mếu mào:

- Thực ư chị?

- Chứ lại không thực! Chỉ vài giờ nữa là chết thôi.

Anh của Thủy chắc đoán ngay được đó là một trò chơi tinh quái, nên anh phụ họa ngay vào. Anh vờ sụt sịt kéo vạt áo lau nước mắt cá sấu, nói:

- Tội nghiệp em quá! Em Thủy ơi!

Chị Thủy cũng rầu rầu tiếp:

- Ừ, chị thương em chị quá. Bây giờ biết làm thế nào? Em nghe trong mình có thấy khác gì chưa hở Thủy?

Thủy bắt đầu khóc thực sự:

- Có… Em thấy hình như muốn đau bụng chị ạ!

- Vậy thì em sửa soạn đi thôi. Thuốc giết chuột bắt đầu ngấm rồi đấy. Để chị và anh đi kiếm bác sĩ đến… may ra còn kịp!

Rồi họ nháy nhau lủi mất. Chắc chắn họ kéo nhau ra một góc vườn để cười thích chí với nhau.

*

Nhưng lúc ấy Thủy lo sợ vô cùng. Chao ôi! Thủy sắp chết! Mà phải chết ngay giữa cái tuổi hoa niên, trong bầu không khí tưng bừng của ngày đầu xuân sắp tới này! Nước mắt chảy ròng ròng, Thủy nghĩ đến ba má, đến những cái hôn âu yếm của má, đến vòng tay trìu mến của ba. Sao lúc này Thủy thấy thương ba má ghê đi. Rồi Thủy lại nhớ đến lớp học, đến cô giáo, đến các bạn. Cô giáo thật hiền, và chúng bạn thật vui! Thủy đâm ra tiếc sách vở, nhớ những giờ học, giờ chơi đến xót xa… Thủy cũng không quên u già. Ừ, vú ở với má từ hồi má còn con gái. Vú đã săn sóc anh em Thủy và cưng chiều Thủy còn hơn má nữa. Thủy vẫn ngồi gọn trong lòng vú, nhìn ngọn lửa reo vui trên bếp, nghe vú kể chuyện ngày xưa.

Thế mà bây giờ Thủy sắp phải từ biệt tất cả, thì thử hỏi còn nỗi đau buồn nào to lớn cho bằng! Nước mắt Thủy tuôn ra nhòe nhoẹt. Thủy thấy cần phải làm một việc gì trước khi cái món thuốc chuột nó tác hại trong cơ thể. Chả hạn như viết cho ba má mấy chữ để xin lỗi ba má những lỗi lầm Thủy đã phạm trong đó có cả tội… ăn vụng!

Thủy bèn lấy giấy bút ra, vừa sụt sịt vừa viết nguệch ngoạc những điều cần nói với mọi người thân yêu. Và Thủy xin để lại:

… Chiếc vòng màu cẩm thạch cho chị Thủy.

… Hộp bút chì màu cho anh Thủy.

… Con búp bê cho mợ.

… Cây viết Bic cho cậu.

… Và cái khăn tay cho u già.

Thủy muốn viết thật nhiều, nhiều nữa. Nhưng tay Thủy như muốn run lên. Thôi đích thực là thứ thuốc giết chuột tai hại kia đã ngấm đến lục phủ ngũ tạng Thủy rồi. Thủy gục đầu trên bàn mà thổn thức.

Giữa lúc ấy thì bác Thủy rẽ vào chơi. Bác Thủy không có con nên bác cưng tụi anh em Thủy lắm. Bác đã có tuổi, về hưu, nên rỗi rãi hay lại chơi luôn. Thấy Thủy gục đầu trên mảnh giấy ngồi khóc, bác ngạc nhiên hỏi:

- Sao mà khóc vậy cháu?

Thủy càng khóc ròng. Mãi Thủy mới nghẹn ngào nói:

- Cháu sắp chết bác ạ… Cháu đương chờ bác sĩ tới mà chờ mãi không thấy.

- Cháu sắp chết? Cháu nói gì kỳ khôi vậy cháu?

- Dạ, thưa cháu đã ăn lầm phải thuốc giết chuột!

- Thuốc giết chuột nào? Mà cháu có phải là chuột đâu! Ai bảo cháu sắp chết?

- Dạ, thực đó bác ạ! Nên cháu đang viết thư để lại cho ba má cháu đây.

- A, cháu lại viết cả thư cho ba má cháu nữa?

Bác Thủy rơi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên nọ. Cuối cùng bác bế xốc Thủy lên, đem vào trong nhà tìm má.

Má Thủy hỏi đầu đuôi mới rõ ràng câu chuyện. Má giận quá vừa mắng Thủy, vừa gọi anh chị Thủy bắt vào hỏi tội. Sau đó má bắt cả ba nằm thẳng trên giường. Lần này má đặt sẵn chiếc roi mây bên cạnh, chờ ba về. Cũng may bác Thủy còn đó. Bác bày mưu cho anh em Thủy cứ nằm đấy ngủ một giấc và khi ba về, bác xin hộ. Nhờ đó mà anh em Thủy khỏi bị một trận đòn tất niên.

*

Nhưng cũng từ bấy đến nay, đã có trên mười năm qua, Thủy không bao giờ quên được câu chuyện hộp mứt ngũ vị, hằng tâm niệm rằng tội mê ăn uống cũng là một tội nặng, đôi khi đưa đến nhiều mối tội khác… và định thức chân xác của đời người là phải luôn luôn tiến bước trên con đường ngay thẳng, xa lánh những dục vọng có thể làm cho mình mê muội mà sa ngã.

BÍCH THỦY 

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa 62 - 63 Xuân Đinh Mùi, 1967)